Uitspraak warmtenet Sluisbuurt: een tegenslag voor de energietransitie?
Eind april stelde de Amsterdamse bestuursrechter bewoners van de toekomstige Sluisbuurt in het gelijk met hun afwijzing van het warmtenet. Volgens de rechter mag de gemeente Amsterdam bewoners en ontwikkelaars niet verbieden om alternatieve vormen van verwarming te gebruiken. Experts noemen deze uitspraak een tegenslag voor de energietransitie ‘met nationale gevolgen’. De gemeente Amsterdam liet vorige week weten in hoger beroep te gaan.
Warmtenet Westpoort Warmte
Deze kwestie over de warmteplannen voor de Amsterdamse Sluisbuurt sleept zich inmiddels al jaren voort. De gemeente wil namelijk dat alle bewoners van deze nieuwbouwwijk zich aansluiten op het geplande warmtenet van Westpoort Warmte. Voor dit warmtenet werkt Amsterdam samen met energiebedrijf Vattenval, waarbij de warmte wordt geproduceerd uit gas en biomassa.
Rechter geeft bewonersgroep gelijk
Bewonersgroep Amsterdam Fossielvrij is het echter niet eens met dit plan. Volgens deze bewoners maakt het geplande warmteplan namelijk gebruik van verouderde technieken en laat ze weinig ruimte voor duurzame alternatieven zoals zonne-energie. Bovendien stelt de bewonersgroep dat de verplichte aansluiting op het warmtenet in tegenspraak is met de regels van het Bouwbesluit. Hierin staat namelijk dat uitzonderingen voor de aansluitingsplicht mogelijk zijn, mits de voorgestelde alternatieven minstens net zo duurzaam zijn. De rechter gaf Amsterdam Fossielvrij daarin gelijk.
Gevolgen voor het warmtenet
Deze uitspraak kan grote invloed hebben op de energietransitie. Volgens de gemeente Amsterdam komt hierdoor namelijk de betaalbaarheid van warmtenetten onder druk te staan. Als bewoners of woningbouwers immers niet meer verplicht kunnen worden om warmte van het warmtenet af te nemen, is het nog maar de vraag of nieuwe warmtenetten wel rendabel worden. Bovendien wordt het aanleggen en exploiteren van een warmtenet zo een stuk riskanter. Mogelijk schrikt dit andere partijen dan ook af om aan deze projecten te beginnen.
‘Een tegendoelpunt voor de energietransitie’
Advocaat Jan van Vulpen spreekt in een gesprek met Binnenlands Bestuur dan ook van ‘een tegendoelpunt voor de energietransitie’. Volgens hem zijn warmtenetten namelijk een manier voor gemeentes en woningcorporaties om snel meters te maken. De mogelijkheden om de aansluiting op een warmtenet verplicht te maken worden door deze uitspraak echter nu ook in andere gemeentes beperkt. Projectontwikkelaars en juridisch goed ingevoerde burgers zich hierdoor immers tegen gemeentelijke warmteplannen keren. Dit geldt dus ook voor duurzamere gevallen dan het voorbeeld uit de Sluiswijk, bijvoorbeeld warmtenetten met een lage temperatuur warmtebron als een datacenter of oppervlaktewater.
Maatwerkoplossing
Mogelijk kunnen andere oplossingen uitkomst bieden. Zeventig procent van de Amsterdammers wil overstappen naar duurzamere energie, dus er is op zich voldoende draagvlak voor een transitie. Controversiële energiebronnen als biomassa roepen hierbij echter steeds meer weerstand op. Wellicht zijn de nieuwe generatie warmtenetten daarom geschikter, waarbij verschillende warmtebronnen het voeden. Hierbij wordt de temperatuur afgestemd op de behoefte van de aangesloten gebouwen. Zo kan er per wijk of buurt een maatwerkoplossing worden gevonden.
